Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği–IV;  6 yaş ile 16 yaş 11 ay yaş aralığındaki çocukların bilişsel becerileri hakkında bilgi sağlayan klinik bir ölçme aracıdır. Bu testte genel bir zeka bölümü (IQ) değerlendirmesinin yanı sıra  dört ana alanda bilişsel beceriler değerlendirir. Bunlar; Sözel kavrama, Algısal akıl yürütme, Çalışma belleği ve İşlemleme hızıdır.

Sözel kavrama akıl yürütme, kavrama, kavram oluşturma, sözel bilgi ve sözel ifade yeteneğini ölçer. Algısal akıl yürütme görsel algı ve organizasyon, algısal akıl yürütme ve motor koordinasyon ile ilgili bilgi verir. Çalışma belleğinde kısa süreli işitsel bellek, dikkat ve konsantrasyon değerlendirilir. Son olarak işlemleme hızı zihinsel işlemleme hızı, görsel algı ve organizasyon, görsel tarama, dikkat ve gayretin sürdürülmesi ile ilgili bilgi verir. Ayrıca çocuğun uygulama esnasında motivasyonu, işbirliği, hareketliliği, dikkat ve odaklanma becerileri, dürtü kontrolü, tepki süresi, kaygı düzeyi gibi alanlarda gözlemlenmesi klinik olarak önemli bilgi sağlar.

WISC–IV çocuğa bireysel olarak uygulanan bir testtir ve yaklaşık 1.5-2 saat kadar sürer. Test Türk Psikologlar Derneği tarafından verilen standart eğitimi almış ve testi uygulama ve değerlendirme sertifikası olan psikologlarca uygulanır. Test sadece bir IQ değeri sunmaktan öte çocuğun bilişsel olarak güçlü ve zayıf yönlerinin değerlendirilmesi ve klinik olarak bazı durumların ayrımı konusunda önemli bilgiler sunmaktadır. Bu ve diğer testler uygulanırken çocuğun karnının tok olması, yeterli düzeyde uykusunu almış ve dinlenmiş olması önem taşımaktadır.

MOXO dikkat testi 6-12 yaş arası çocuklar ve 13-60 yaş arası yetişkinler için geliştirilmiş, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısını değerlendirmeye yardımcı olan, bilgisayar üzerinden uygulanan bir nöropsikolojik testtir.

MOXO, DEHB’nin dört ana belirtisi olan dikkat eksikliği, zamanlama problemi, dürtüsellik ve hiperaktivitenin objektif olarak ölçülmesini sağlayan bir testtir. Bu dört özellik aynı yaş ve cinsiyetteki kişilere kıyaslanarak ayrı ayrı değerlendirilmekte ve mevcut problemin şiddeti ile ilgili bilgi verilmektedir.   

MOXO diğer standart sürekli performans testlerinden farklı olarak kişinin performansını dikkat dağıtıcı görsel ve işitsel uyaranlarla birlikte, gerçek yaşamın bir benzerini oluşturmaya çalışarak değerlendirir.

MOXO dikkat testi standart bir ortamda çocuğun dikkat, zamanlama, dürtüsellik, hiperaktivite düzeyleri ve bunların zamanla, görsel ve işitsel çeldiricilerle değişimi konusunda önemli bilgiler vermektedir. Bununla birlikte DEHB tanısı için MOXO dikkat testi tek başına yeterli değildir ve detaylı bir klinik ve gelişimsel değerlendirme şarttır. 

Stanford-–Binet zeka testi 24 aydan yetişkin döneme kadar uygulanan bir testtir. Bu testi uygulama sertifikası olan bir psikolog tarafından çocuğun yaşına uygun olarak sorular yöneltilir ve cevaplaması istenir. Testin uygulama süresi genellikle 1 saat civarındadır.

Stanford–Binet zeka testi genel olarak 2 yaşın üzerindeki bireylerin bilişsel becerilerini değerlendirmekle beraber testin son revizyonu 1985 yılında yapılmıştır. Bu yüzden 6 yaşı dolduran çocukların zihinsel becerilerini ölçmek için daha güncel bir ölçek olan WISC—IV testinin uygulanması daha doğru sonuç vermektedir.

DENVER II – Gelişim Tarama Testi 0-6 yaş arası çocukların gelişimsel durumlarını ve sorunlarını tespit etmek ve risk altındaki çocukları belirlemek amacıyla geliştirilmiştir. Çocuğun yaşına uygun becerileri ne düzeyde sergilediği hem anne-babadan alınan bilgiler hem de çocuğun gözlemlenmesi ile belirlenir. Testi standart eğitimi almış ve testi uygulama ve değerlendirme sertifikası olan uzmanlarca uygulanır ve yaklaşık 15-30 dakika sürer.

Denver II bir zeka testi değil, bir gelişim testidir. Testin en son Türkçe standardizasyonu 2009’da yapılmıştır. Denver II, kişisel-sosyal, dil, kaba motor ve ince motor olmak üzere 4 alt testten oluşur. Kişisel-Sosyal alan insanlarla iletişim kurma ve bireysel gereksinimlerini karşılayabilme becerisini; ince motor alan el-göz koordinasyonu, nesneleri kullanabilme ve sorun çözmeyi; dil alanı işitme, anlama ve dili kullanmayı ve kaba motor alan oturma, yürüme, zıplama ve genel olarak beden koordinasyonunu değerlendirir. Test sonucunda çocuğun bu alanlarda yaklaşık kaç yaş/ay düzeyinde işlev gördüğü tespit edilir.

İngilizce “Cognitive Assessment system” ifadesinin baş harflerinden oluşan CAS testi planlama, dikkat, eşzamanlı ve ardıl bilişsel işlemler olmak üzere dört ana alanda çocuğun becerilerini değerlendirir. Bu alanların her biri üçer alt testten oluşur. Test ayrıca zeka düzeyi ile ilgili genel bir değerlendirme yapar.

Planlama alanı bir problemi çözmek için strateji belirleme, uygun olanı seçme ve uygulama becerilerini değerlendirir. Dikkat alanı ise seçici olarak bir uyarana odaklanabilme ve diğer uyaranları göz ardı edebilme becerisi değerlendirilir. Eşzamanlı Bilişsel işlemler ayrı ayrı uyaranları entegre ederek bir bütün ya da grup oluşturma becerilerini, Ardıl Bilişsel İşlemler ise uyaranları zincire benzeyen bir biçimde özel bir sıra haline getirebilme becerilerini değerlendirir.

CAS testi uygulama ve puanlama için eğitim almış bir uzman tarafından 5-17 yaş arasındaki çocuk ve ergenlerde uygulanır. Testin uygulanması çocuğun performansına göre ortalama 1-2 saat sürer.

Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği –Gözden geçirilmiş formunun 6-16 yaş arası çocuklarda bilişsel becerileri değerlendirmek amacıyla uygulanmaktadır.

WISC-–R genel bir IQ düzeyinin yanı sıra sözel ve performans olmak üzere iki alt alan puanı vermektedir. Sözel alanda yer alan alt testler genel bilgi, yargılama, aritmetik, benzerlikler, sözcük dağarcığı ve sayı dizisidir. Sözel alan testleriyle genel olarak soyutlama becerisi, genel kültür yeterliliği, dil becerisi, muhakeme ve işitsel beceriler ölçülür. Performans alanında ise resim tamamlama, resim düzenleme, küplerle desen, parça birleştirme, şifre ve labirent alt testleri yer alır. Performans testleri ile sebep sonuç ilişkisi, yaratıcı düşünce, görsel motor bütünleştirme ile el göz koordinasyonu değerlendirilir.

Türk çocuklarında WISC– R testinin norm çalışması 1984’de yapılmıştır. WISC– IV’ün daha güncel bir test olarak ortaya çıkması ile WISC–R’ın kullanımı giderek azalmaktadır.  2013’de norm değerleri belirlenen WISC–IV, günümüz çocuklarının bilişsel becerilerini değerlendirmede çok daha sağlıklı sonuçlar vermektedir.